11 jul PETROVDAN – praznik sa puno narodnih običaja – (kako je nastala ideja za LilaLo festival)
Srpska pravoslavna crkva i njeni vernici slave Dan svetih apostola Petra i Pavla, praznik koji je u našem narodu poznat pod imenom – Petrovdan.
Sveti apostoli Petar i Pavle se u hrišćanstvu smatraju prvim propovednicima i učiteljima novozavetne vere.
Prema predanju, sveti apostoli Petar i Pavle zaslužni su za krštenje prvih vernika i njihovo prevođenje u hrišćanstvo.
Sveti apostol Petar se pominje kao jedan od najodanijih Hristovih sledbenika, a reči: “Ti si Hristos, Sin Boga živoga”, zapisane u Jevanđeljima, izraz su njegove tvrde vere u hrišćansko spasenje pa se do danas ponavljaju u hrišćanskim molitvama.
Predanje kaže da je sveti apostol Petar, nepismeni i prostodušni ribar Simon iz Vitaide, prvi od učenika koji je izrazio nepokolebljivu veru u Hrista i njegovu misiju.
Sveti apostol Petar je kao episkop propovedao u Palestini, Siriji, Maloj Aziji i Antiohiji, gde su stvorena prva uporišta nove vere, a smatra se piscem dve poslanice u crkvi poznate kao – Saborne Petrove poslanice koje su pridružene Novom zavetu.
U crkvi svetog Petra i Pavla u Rimu čuvaju se verige Svetog Petra kao znamenje snage svetitelja u koje ga je okovao car Irod, progonitelj hrišćana, a koje su, prema predanju, same spale sa ruku i nogu svetitelja na pojavu anđela Božjeg.
Sveti apostol Pavle rodom je iz Tarsa i bio je najpre farisej Savle i veliki progonitelj hrišćana.
Predanje kaže da je oko deset godina bio mlađi od Hrista. Poverovao je u njegovu propoved i postao jedan od navećih propovednika i teologa prve hrišćanske crkve.
Oba svetitelja pogubio je u Rimu car Neron, veliki progonitelj hrišćana.
Po carevoj naredbi, Petar je trebalo da bude raspet na krstu, ali je on smatrao da je nedostojan da bude pogubljen kao njegov učitelj pa je tražio da bude raspet s glavom nadole.
Pavla, koji je bio rimski državljanin, nisu razapeli, ali mu je odrubljena glava istog dana kada je raspet Petar.
Petrovdanskim slavljem završava se Petrovski post i počinje pričest vernika koji su poštovali pravila predviđena kanonom Svete Crkve i važno je tog dana prisustvovati Liturgiji.
Ovaj praznik u Srbiji se obeležava kao slava mnogobrojnih pravoslavnih porodica.
Narodne priče o Apostolu Petru
Кad je Bog delio uloge, Sv. Petru je podario vino, pšenicu i ključeve od Nebeskog carstva. Zato on sedi na vratima Raja i ispituje umrle. Sv. Petar je takođe postavio nebeskog kovača na Mesec da ga okuje i sačuva za zemlju. On šeta Mlečnim putem i moli se pred nebeskim krstom; učvršćuje gvozden stub na kome leži zemlja i koji strašan crni pas stalno grize. Sa Sv. Savom je zamenio verige pa se zato dešava da su na Savindan dani topli, a oko Petrovdana odjednom osveži.
Priča se da je neka žena u okolini Кragujevca prala veš na potoku na ovaj dan, kad naiđe starac iz šume i upita je dali zna da je danas Blagi dan? Žena ne reče ništa nego nastavi da pere. Na to Sv. Petar, jer to je on bio, reče: “Ostaćeš nema do idućeg Petrovdana”. Tako i bi. Žena posta mutava i provede u postu čitavu godinu, a kad dođe Petrovdan ona uskliknu Božije ime. Od tada je išla po svetu, slavila ime svetitelja i pričala ο svom iskupljenju.
Kod Srba postoji običaj da se uoči ovog velikog praznika pale lile, koje se prave od mlade kore divlje trešnje ili breze. Obično se to radi na mestima gde se narod okuplja, na trgovima, raskršćima i u tome učestvuju deca i omladina.
Pogledajte VIDEO lilanja
Uoči Petrovdana paljenje lila. Foto: Privatna arhiva
Paljenje vatre i lila simboliše na ona vremena kada su hristoborni carevi progonili i mučili hrišćane, vezujući ih za drvene stubove, natapajući ih smolom i paleći ih.
Na Petrovdan se ništa ne radi na njivi.
Opšti je običaj kod Srba u Vojvodini da se do Petrovdana nisu smele seći jabuke nožem, niti se smelo jabukama loptati, ili pak udarati jednu o drugu jabuku, jer se verovalo, da će ako se to čini, padati krupan grad i uništiti useve.
U nekim selima južnog Banata na Petrovdan ujutru raznose jabuke prvim susedima za dušu umrlih, a ponegde se jabuke odnose u crkvu na osvećenje.
Opšti je običaj da se za Petrovdan mese kolači sa jabukama koji se zovu “petrovača”.
LilaLo festival
Korpa sa mini lilama iz lozničke suvenirnice. Foto: Privatna arhiva
Uoči Petrovdana paljenje lila. Foto: Privatna arhiva
LilaLo je muzičko scenski festival koji afirmiše stvaralaštvo mladih, posvećen narodnom običaju lilanje koji je autentičan za grad Loznicu i regiju Podrinje.
Ideja za festival LilaLo (lilanje u Loznici) nastala je u želji da se zbliže tradicionalno i moderno, da se tradicija prikaže na jedan savremen način i da se sačuva za generacije koje dolaze.
Ukras ispred Turističke organizacije u Loznici. Posvećeno LilaLo festivalu. Foto: Privatna arhiva
U okviru festivalskih dana publika može da uživa u vrhunskim koncertima, di džej nastupima, performansima, pozorišnim predstavama, animacijama za decu, izložbama, bioskopskim predstavama na otvorenom, nastupima kulturno umetničkih društava, vožnji fijakerom, etno bazarima, interaktivnim radionicama starih zanata, zaigra u kolu za dukat i učestvuje u lilanju!
Tema festivala LilaLo je svetlo lile koje nam osvetljava budućnost i budi optimizam.
Autor: topsajt
